Jednym z podstawowych, najprostszych w realizacji badań nieniszczących NDT, służących ocenie stanu technicznego zarówno konstrukcji metalowych, jak i niemetalowych, jest badanie penetracyjne PT wykonywane z wykorzystaniem specjalistycznego preparatu nazywanego penetratorem oraz dedykowanego mu wywoływacza lub specjalnego dodatku fluorescencyjnego. Na czym polega to badania, jak się je wykonuje i w jakim celu?
Procedura realizacji badania PT
Przed przystąpieniem do pracy fragment konstrukcji podlegającej ocenie należy dokładnie oczyścić z rdzy, smaru, oleju lub innych zanieczyszczeń powierzchniowych. W przypadku oceny połączeń spawanych należy usunąć nadmiar materiału, by penetrant mógł wniknąć w głąb struktury materiału i wykryć ewentualne nieciągłości, rysy czy pęknięcia. Badań penetracyjnych nie powinno wykonywać się przy zbyt wysokich temperaturach, bo ich wyniki mogą być zafałszowane. Temperatura i zniszczenia powierzchniowe zawsze powinny być uwzględniane przy interpretacji wyniku badania. Po wstępnym oczyszczeniu materiału nanosi się na niego penetrant i po odczekaniu wskazanego przez producenta czasu usuwa jego nadmiar z badanej powierzchni. Następnie używa się wywoływacza, który naświetla miejsca, w które wniknął penetrant. W ten sposób badanie penetracyjne PT ujawnia wady wnikające w głąb struktury materiału.
Co można zbadać?
W zdecydowanej większości przypadków badania penetracyjne służą ocenie stanu technicznego konstrukcji metalowych, zwłaszcza w miejscach połączeń spawanych. W związku z tym, że są to badania nieniszczące, ich realizacja nie ma wpływu na trwałość badanego elementu – nie ulega on osłabieniu i nie zmieniają się jego właściwości. Badanie penetracyjne pozwala oceniać zarówno materiały o chropowatej, jak i gładkiej powierzchni. Co ważne, nie muszą to być materiały metalowe. Oczywiście metoda penetracyjna najczęściej stosowana jest w stosunku do konstrukcji metalowych, zwłaszcza stalowych, i służy do oceny jakości spoin. Pozwala wykryć niewidoczne gołym okiem ubytki, pęknięcia, szczeliny i inne nieciągłości, które w negatywny sposób mogą wpływać na stabilność całej konstrukcji oraz jej wytrzymałość.
Realizacja badań penetracyjnych to nieodłączny element oceny jakości wykonanych prac spawalniczych i w szerszym ujęciu, prac konstrukcyjnych. Takie badania zlecane są zarówno przez inwestorów, jak i osoby nadzorujące przebieg realizowanych prac. Wychwycenie drobnych błędów na wczesnym etapie robót pozwala ograniczyć późniejsze koszty napraw, które przy poważnych usterkach mogą oznaczać nawet generalny remont.
